Jedną z najcięższych patologii narządu ruchu jest choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego. W przypadku opóźnienia wizyty w placówce medycznej choroba może postępować - aż do pojawienia się zespołu ostrego bólu, którego nie można złagodzić środkami przeciwbólowymi i całkowitej utraty zdolności motorycznej stawu.
W tym artykule omówimy szczegółowo wszystkie niuanse związane z eliminowaniem konsekwencji tego patologicznego procesu, jego etapów i procedur zapobiegawczych.
Co to jest koksartroza stawu biodrowego?
Mówimy o chorobie zwyrodnieniowo-dystroficznej stawu biodrowego w ciężkiej postaci, która może spowodować naruszenie zdolności funkcjonalnej stawu, aż do jego całkowitej utraty. Pod względem częstości występowania koksartroza zajmuje drugie miejsce po deformacyjnej artrozie stawu kolanowego.
Koksartrozie stawu biodrowego towarzyszy zwyrodnieniowe uszkodzenie chrząstki, pojawienie się patologicznych narośli, resorpcja kości, procesy zapalne i inne powikłania.
Oznacza to, że patologia ta charakteryzuje się uszkodzeniem całego stawu, który obejmuje tkankę chrzęstną, warstwę maziową, podchrzęstną płytkę kostną, struktury mięśniowe, torebkę i więzadła.
Wyróżnia się również następujące formy choroby:
- Pierwotna koksartroza. Uważana jest za najczęstszą dolegliwość stawu biodrowego. U osób starszych patologia ta objawia się na tle zmian związanych z wiekiem;
- Wtórna koksartroza. Objawia się w wyniku jakiejkolwiek choroby.
Przyczyny koksartrozy
Rozwój patologii może być wywołany przyczynami o charakterze zewnętrznym, nabytym i dziedzicznym.
W szczególności koksartroza może objawiać się na tle wrodzonej niższości stawu biodrowego, zmian zwyrodnieniowo-dystroficznych, urazów, procesów zapalnych, martwicy szpiku kostnego głowy kości udowej, zaburzeń metabolicznych, czynników genetycznych, zmian związanych z wiekiem, otyłości , zaburzenia naczyniowe i praca w trudnych warunkach.
Należy zauważyć, że prawie wszystkie struktury stawowe podlegają zapaleniu.
3 etapy rozwoju choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego
W miarę rozwoju procesu patologicznego zwiększa się lepkość płynu stawowego, co powoduje pojawienie się mikropęknięć i prowadzi do odwodnienia powierzchni chrząstki. To z kolei przyczynia się do pojawienia się chrupania i ograniczonej ruchomości. Osoba odczuwa takie nieprzyjemne objawy podczas codziennego stresu i aktywności fizycznej. Wraz ze wzrostem nacisku na kończyny dolne wyczerpany staw dostosowuje się do wymuszonej pozycji i zaczyna niszczyć pobliskie struktury.
Obecnie wyróżnia się 3 etapy rozwoju choroby:
- Pierwszy. Koksartroza stawu biodrowego na tym etapie ma łagodne objawy, które są niespójne i pojawiają się w dotkniętym obszarze. Jednocześnie zachowana jest aktywność ruchowa, a aby złagodzić ból, wystarczy zażywać leki;
- Drugi. W przypadku rozpoznania u pacjenta koksartrozy stawu biodrowego w I stopniu choroba nie powoduje dużego dyskomfortu, natomiast w II stadium choroby objawy stają się bardziej nasilone. Ból staje się bardziej intensywny i zaczyna promieniować na inne części ciała. Sprawność motoryczna ulega znacznemu pogorszeniu, co staje się szczególnie widoczne po długotrwałym chodzeniu lub wzmożonym wysiłku fizycznym;
- Trzeci. Jeśli koksartroza stawu biodrowego drugiego stopnia jest nadal uleczalna, w trzecim etapie patologia staje się przewlekła. Towarzyszy mu ciągły ból i jest przenoszony na dolną część ciała. Pacjent traci zdolność poruszania się bez kul. W przypadku braku odpowiednich działań terapeutycznych dochodzi do zaniku struktur chrzęstnych i mięśniowych.
Rodzaje koksartrozy
Klasyfikacja patologii stawu biodrowego opiera się na jednym kryterium - jak choroba powstała w układzie mięśniowo-szkieletowym. Istnieją dwa główne czynniki ryzyka, które mogą wywołać początek choroby – genetyczny i nabyty w wyniku zmian związanych z wiekiem. Proces patologiczny dzieli się również na kilka typów, w zależności od źródła wystąpienia:
- Pierwotna koksartroza. Ta patologia objawia się w okolicy bioder i jest nabyta. W początkowej fazie oddziałuje na torebkę maziową, po czym przechodzi w okolice tkanek otaczających staw. Czynnikami ryzyka są: zwiększony nacisk na kości miednicy, nadmierna aktywność fizyczna, obecność ognisk zapalnych w kończynach dolnych i kręgosłupie. Zmiany zwyrodnieniowe skupiają się w tkankach, które uległy już zmianom;
- Wtórna koksartroza. Ta anomalia jest dziedziczna. Przejawia się w stawach i układzie mięśniowo-szkieletowym. Rozwój procesu patologicznego może rozpocząć się już w macicy po urazie kobiety, a także na tle martwicy szpiku kostnego głowy kości udowej.
Rodzaje koksartrozy ze względu na występowanie:
- Po zakażeniu. Zidentyfikowany w obecności konsekwencji po chorobach zakaźnych;
- Pourazowe. Diagnozowana w przypadku powikłań po urazie kończyny;
- Dyshormonalne. Występuje na tle zaburzeń metabolicznych lub przedawkowania narkotyków;
- Inwolucyjne. Pojawia się u osób po 50. roku życia na skutek starzenia się organizmu.
Środki diagnostyczne
Jeżeli podejrzewasz koksartrozę stawu biodrowego I lub II stopnia, przed rozpoczęciem leczenia powinieneś wykonać pełne badanie organizmu. Ważna jest także konsultacja z lekarzem ortopedą, który przeprowadzi badanie, zaleci badania laboratoryjne i ustali skuteczny plan leczenia. Zazwyczaj środki diagnostyczne ograniczają się do następujących procedur:
- Radiografia. Pozwala zbadać parametry szczeliny między chrząstkami, zdiagnozować obecność narośli patologicznych, a także ocenić stan głowy kości udowej;
- USG. Umożliwia śledzenie etiologii zmian w strukturach kostnych i więzadłach, a także badanie dynamiki stanu pacjenta i określenie stopnia rozwoju anomalii;
- CT. Pozwala uzyskać bardziej szczegółowe informacje o stanie stawów i tkanek znajdujących się w ich pobliżu;
- MRI. Metoda ta pozwala na szczegółowy obraz stanu wszystkich struktur stawu biodrowego.
Leczenie koksartrozy stawu biodrowego
Jeśli u pacjenta zdiagnozowano koksartrozę stawu biodrowego o 1 lub 2 stopnie, możliwe jest uzyskanie skutecznych wyników metodami zachowawczymi. Terapia taka przepisuje się pacjentowi indywidualnie i obejmuje kilka technik, które dopiero razem dają pozytywny efekt. Tak więc, jeśli u pacjenta zdiagnozowano koksartrozę stawu biodrowego o 1 lub 2 stopnie i zaobserwuje się odpowiednie objawy, można zalecić następujące środki:
- Stosowanie leków;
- Procedury fizjoterapeutyczne;
- Terapia falą uderzeniową;
- Fizjoterapia.
Aby osiągnąć dodatnią dynamikę metodami konserwatywnymi, należy wyeliminować przyczyny, które spowodowały wystąpienie choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego. Przede wszystkim należy zmniejszyć masę ciała, co zmniejszy obciążenie stawu i zminimalizuje prawdopodobieństwo dalszego rozwoju procesu zwyrodnieniowo-dystroficznego.
Ponadto należy wyeliminować używanie wyrobów tytoniowych i zwiększyć aktywność fizyczną, unikając nadmiernego wysiłku. Aby zapobiec postępowi patologii, eksperci zalecają stosowanie wyrobów ortopedycznych (ortez i bandaży). Pozwalają stabilnie unieruchomić staw i zapewniają niezbędne wsparcie podczas aktywności fizycznej.
Leki
Leki przepisywane są również indywidualnie. Z reguły pacjentom zaleca się przyjmowanie następujących leków:
- Niesteroidowe leki przeciwzapalne. Leki te pozwalają uzyskać podwójny efekt: złagodzić ból i wyeliminować proces zapalny;
- Preparaty zawierające chondroitynę, glukozaminę i kolagen. Pozwalają aktywować procesy odbudowy chrząstki;
- Hormony steroidowe. Leki o silnym działaniu przeciwzapalnym. Stosowany w sytuacjach, gdy NLPZ nie są znacząco skuteczne;
- Leki zwiotczające mięśnie. Leki łagodzące napięcie mięśniowe, które jest warunkiem niezbędnym do łagodzenia bólu o zwiększonej intensywności;
- Środki normalizujące krążenie krwii poprawę trofizmu tkanek znajdujących się w pobliżu stawu;
- Aneuryna. Kompleksy zawierające tę witaminę są przepisywane w celu poprawy transmisji nerwów, co ma szczególne znaczenie, gdy zakończenia są ściskane przez dotknięte struktury.
W przypadku bólu o znacznym nasileniu zaleca się także wykonanie blokad okołostawowych. Przeprowadzane są wyłącznie pod nadzorem profesjonalnych specjalistów w warunkach klinicznych. W takim przypadku do stawu wstrzykuje się specjalne roztwory z hormonami steroidowymi i środkami znieczulającymi.
Gimnastyka w chorobie zwyrodnieniowej stawu biodrowego
Szczególnie skuteczne w przywracaniu funkcji motorycznych i łagodzeniu skurczów mięśni są specjalne ćwiczenia, które zaleca się wykonywać w przypadku choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego. Dzięki optymalnie dobranemu obciążeniu możliwe jest złagodzenie bólu i zwiększenie amplitudy ruchów. Ponadto odpowiednio skomponowany kompleks pozwala zapobiegać procesom zanikowym w mięśniach i łagodzić skurcze, jeśli na tle choroby obserwuje się ściśnięcie zakończeń nerwowych.
Ponadto gimnastyka w przypadku choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego pomaga poprawić przepływ krwi w dotkniętym obszarze i pozwala przyspieszyć procesy rekonwalescencji.
Wybierając ćwiczenia, specjalista musi wziąć pod uwagę zniszczenie stawu biodrowego i stan fizyczny pacjenta.
Metody fizjoterapeutyczne
Zabiegi masażu i fizjoterapia mogą zapewnić specjalne działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne i obkurczające. Pomagają także utrzymać napięcie mięśniowe kończyn, zapobiegając procesom zanikowym.
W przypadku nieprawidłowości stawu biodrowego wykonuje się następujące zabiegi:
- UHF;
- Ekspozycja laserowa;
- Leczenie ultradźwiękowe;
- Magnetoterapia;
- Narażenie na bezpośredni prąd elektryczny w połączeniu z lekami;
- Terapia parafinowa;
- Fonoforeza.
Powyższe leczenie przyniesie pozytywny efekt tylko wtedy, gdy u pacjenta zdiagnozowano chorobę zwyrodnieniową stawów w pierwotnych stadiach.
Terapia falą uderzeniową w chorobie zwyrodnieniowej stawów
W przypadku choroby zwyrodnieniowej stawów pierwszego lub drugiego etapu leczenie falą uderzeniową zapewnia znaczną dodatnią dynamikę. Na przykład przebieg 10-15 zabiegów terapii falą uderzeniową może zredukować negatywne objawy charakterystyczne dla patologii drugiego stopnia do objawów początkowego stadium choroby.
Ważne jest, aby zrozumieć, że tylko sesje terapeutyczne w odpowiednim czasie mogą zapewnić najlepszy efekt regeneracji. Jednocześnie możliwe będzie zmniejszenie liczby procedur SWT.
Jednak kluczowym pozytywnym aspektem oddziaływania falami uderzeniowymi na dotknięty staw jest zdolność normalizacji krążenia krwi, co ułatwia przyspieszone dostarczanie ważnych składników odżywczych biorących udział w procesach regeneracyjnych do różnych struktur stawu biodrowego.
Ponadto w ramach terapii falą uderzeniową możliwe jest rozbicie patologicznych narośli kostnych, które przyczyniają się do znacznego podrażnienia tkanek stawowych i uniemożliwiają ich regenerację.
W poradniach pracują fizjoterapeuci i neurolodzy z doświadczeniem zawodowym. Biegle posługują się najnowszymi metodami fizjoterapeutycznymi, do których zalicza się metodę fali uderzeniowej. Ponadto specjaliści mają możliwość pracy na nowoczesnym sprzęcie. Daje to gwarancję pozytywnego efektu i pozwala na skrócenie czasu leczenia.
Chirurgia
Niestety, wielu pacjentów zwleka z skontaktowaniem się z placówką medyczną i zgłasza się do specjalisty dopiero wtedy, gdy w stawie biodrowym zaczynają zachodzić nieodwracalne procesy.
W zaawansowanym trzecim lub czwartym stadium choroby jedyną skuteczną metodą jest operacja. Przywróci sprawność motoryczną i wyeliminuje ostry ból, czyli znacząco poprawi jakość życia pacjenta.
Z reguły operację zaleca się w następujących sytuacjach:
- Bolesne odczucia o zwiększonej intensywności, których nie można złagodzić za pomocą leków;
- Brak przestrzeni międzystawowej;
- Naruszenie integralności szyjki kości udowej;
- Znaczące ograniczenie aktywności fizycznej.
Biorąc pod uwagę intensywność uszkodzeń stawów i zmian w tkance kostnej, pacjentom można przepisać następujące rodzaje interwencji:
- Artrodeza. Interwencja powodująca całkowite unieruchomienie stawu. W tym celu stosuje się specjalne metalowe płytki;
- Osteotomia. Interwencja chirurgiczna polegająca na sztucznym złamaniu kości udowej w celu wyprostowania jej osi. Powstałe części umieszcza się w najbardziej optymalnej pozycji, co pozwala usunąć nadmierne obciążenie z dotkniętego stawu;
- Artroplastyka. Jedyna metoda, dzięki której możliwe jest przywrócenie pełnej funkcjonalności stawu biodrowego i całkowity powrót pacjenta do zdrowia. Po zastosowaniu tej metody eliminacji choroby zwyrodnieniowej stawów osoba zapomina o problemach ze stawami na 20-30 lat.
Centra medyczne wykonują zabiegi chirurgiczne w obszarze stawu biodrowego o dowolnej złożoności. Wykonują je wysoko wykwalifikowani specjaliści, korzystając z nowoczesnych narzędzi i technologii, co eliminuje wszelkie błędy podczas zabiegu.
Powikłania choroby
Gdy proces patologiczny jest w zaawansowanym stadium, ruchomość stawów jest znacznie ograniczona, człowiek traci zdolność chodzenia i samodzielnego wykonywania czynności pielęgnacyjnych, obserwuje się patologiczne zrastanie się tkanek. Co więcej, taka anomalia może mieć niepożądany wpływ na chód, co jest spowodowane pojawieniem się kulawizny i zmniejszeniem wielkości kończyny.
Działania zapobiegawcze
Pacjenci z bólem stawu biodrowego powinni być pod obserwacją specjalistyczną i podczas wykonywania pracy i aktywności fizycznej stosować specjalne przyrządy ortopedyczne. Ponadto po operacji konieczne jest poddawanie się radiografii 3 razy w roku w celu monitorowania stanu stawu.